මීට අවුරුදු ගානකට කලින් සමන්ගේ අතින් තමන්ගේ නිවසේ තිබුණ පැරණි පිඟානක් බිඳිලා ගිය දවසේ තමන් සමන්ට පහරදුන්න විදිය මතක් වෙලා මුතු මැණිකේගේ ඇස් වලට කඳුලු ආවා.
“ අනේ නෝනා කොල්ලාගේ අත ලිස්සන්න ඇති නෝනා ... අනේ නෝනා කොල්ලා උණ හැදිලා ඉඳලා ඔලුව ඉස්සුවා විතරයි යන්තමින් නෝනා ... ගහන්න එපා නෝනා...
අලුත් බබාලා දෙන්නාව ගෙදරට එක්කගෙන ආවාට පස්සේ මිහිරිලාගේ මුලු ගෙදරට හඳ පෑවුවා වගේ ආලෝකයක් ලැබුණා. මිහිරියි සංකල්පයි දෙන්නත් උන්නේ හරිම සතුටින්. බබාලා ලැබෙන්න යනකොට මතු වුන යම් සංකූලතා නිසා අන්තිම දවස් කිහිපයේ පවුල් දෙකේම අය යම් කලබලයකට පත් වෙලා උන්නත්, දැන් හැමෝම ඉන්නේ සතුටින්.
සංකල්ප දරුවෝ දෙන්නා දිහා බල බල...
“ඔයාගේ පොතේ වැඩේට මොකෝ උනේ?”
තුශාරි සමංගා ළඟට ආවේ එහෙම කියාගෙන. තුෂාරියි සමංගයි දෙන්නම වැඩකලේ එකම ඔෆිස් එකේ තට්ටු දෙකක. සමංගා වැඩ කරපු තට්ටුවට උඩ තට්ටුවෙ තමයි තුශාරි වැඩ කරේ. වෙනස තිබ්බෙ තට්ටුවල විතරක් වුණාට මොකෝ තුෂාරි නම් හිතාගෙන හිටියෙ තමන් හැම දේකින්ම සමංගාට වඩා ඉහළින් ඉන්නව කියලා.
තුෂාරියි සමංගයි දෙන්නම...
ඒ වැලිවත්ත ගම.
වැලිවත්ත ගමේ රූප සොබාවෙ දකින ඕනම මනුස්සයෙක්ට මතක් වෙන්නෙ සාගර පලන්සූරියගෙ කටුරොද ගම්මානෙ. කටුරොද ගම්මානෙ තරම්ම පිටිසර අහක තමයි මේ කියන ගමත් තිබ්බෙ.
“ගොඩමඩ දෙකම සරුසාරය පලබරය
කටුරොද ගම්මානෙ තරමක් පිටිසරය
ඒ ගම මැදින් ගලනා ගඟ මනහරය
කඩ මණ්ඩිය පිහිටියෙ ගම කෙළවරය” කියලා ඒ කවියෙ කියනව වගේම මේ වැලිවත්ත ගමත් ගොඩමඩ...
ස්ථානය සහ අවුරුද්ද: 1947,ගාල්ලේ ග්රාමීය පාසලක්
පාසල් මිදුල අසල සල් ගස් පිපෙන සහ නැවුම් හුණු දුහුවිල්ල සමඟ මිශ්ර වූ මුහුදු සුළඟේ සුවඳ හමන මූද අද්දර ගම්මානයක පාසලකයි සාගර ඉස්කෝලෙ මහත්තයෙක් වෙලා උන්නේ.පොඩි දරුවන්ට කියවන්න උගන්නන එක තමයි සාගර ලොකුවටම කලේ. ඉස්කෝලෙ දවල්ට කන්න දෙන විවේක වෙලාවට සාගර කලේ සල් ගහක්...
අමන්දාගේ පලවෙනි රැකියාව අත් හරින්න සිදු වුනේ අමන්දාගේ අම්මාගේ විරෝධය නිසා. අම්මාට ඕනි වුනේ අමන්දාව ඉක්මනට විවාහ කරලා දෙන්න. අමන්දාගේ හීනේ තිබුනේ ඉගෙනගත්ත දේවල් වලින් රැකියාවක යෙදිලා ඉහලටම යන්න. ඒත් අමන්දාගේ අම්මා කිව්වේම ගැහැණු ළමයින්ට රැකියාවල් ඕනි නැති බව. අමන්දා ඊට පස්සේ ආයෙම රැකියාවකට ගියා. දැන් අම්මා නොකා නොබී...
මේ කතාව ඇහෙන්නෙ ඔයාලා හොඳටම දන්න අඳුරන පලාතකින්. ආයෙ මං මොකටද ඒ පළාතෙ නම කියන්නෙ. කතාව කියවගෙන යද්දි ඔයාලාටම තේරෙවි කොහේ ගැන, කවුරු ගැනද මේ කියන්නෙ කියන එක.
මේ කතාවෙ කතා නායිකාවගෙ නම උමා. උමා ජීවත්වෙච්ච පලාතෙ මිනිස්සු එක දෙයක් හොඳටම දැනගෙන හිටියා. ඒ තමයි “ඔයාගෙ ප්රශ්නෙ ඔයාට කළින් උමා...
මුළු පරිසරයම සංගීතයෙන් ගීතවත් වෙලා තියෙද්දි චාපා තමන්ගේ හොඳම මිතුරිය වුන දසුනි එක්ක ඒ සංගීතය රස වින්දා. කොළඹ ඉපදුන දසුනි මාතලේ ජීවත් වන තමන්ගේ මිතුරිය වුන චාපා ගේ ආරාධනාවකට අනුව මාතලේට ආවේ කෙටි නිවාඩුවකට යි. ඒ නිවාඩුව අතරතුර මාතලේ පැවැත්වුණු සංගීත සාදයකට චාපා දසුනි වත් එක්ක ගෙන ආවේ ඇගේ...
වික්රමාධිත්ය රජ්ජුරුවො වාඩිවෙලා උන්නෙ තමන්ගෙ සඳුන් ලීයෙන් කරපු සිංහාසනේ උඩ. මිනිස්සු ඒක මාර සැප පහසුයි කියල හිතන් උන්නට ලීයක් උඩ ගොඩක් වෙලා වාඩිවෙලා ඉන්න එක එච්චර ලේසි නෑ ඉතින්. ඒ කාලෙ cushion එහෙම තිබ්බෙ නැති හන්දා කොට්ටයක් වගේ දාලා උන්නට ඒක එහෙ මෙහෙ ගිහින් තට්ටම් ලීයෙ වැදෙන්න ලොකු චාන්ස්...
මාලව රාජ්යය පිහිටල තිබ්බේ ඉන්දියන් සාගරයේ ඈත කෙළවරක. මේ කතාව අපිට ඇහෙන්නෙ මාලව රාජධානියෙන්. හැබැයි අද ඊයෙ දවසක නෙවෙයි. මීට අවුරුදු ගාණකට කලින් දවසක. මේ අපි කියන රටේ මිනිස්සු මාරෙට ඔය මැජික්, අද්භූත දේවල්, ඉරණම, දෙයියො ගැන එහෙම විශ්වාස කරා. මිනිස්සු විතරක් නෙවෙයි ඉතින් ඒ රටේ රජතුමාත් ඕව විශ්වාස...