ප්‍රතිශක්තිකරන පද්ධතිය කියන්නේ ශරීරයේ තීරණාත්මක කොටසක් වන අතර එමගින් ශරීරයට බැක්ටීරියා , වෛරස් සහ දිලීර වැනි හානිකර ආක්‍රමණිකයන්ගෙන් ඇතිවිය හැකි හානි වලින් ශරීරය ආරක්ෂා කරනවා. විවිධ හේතු නිසා ප්‍රතිශක්තිකරන පද්ධතිය අඩාල වන වන විට සහ එහි දෝෂ ඇතිවන විට විවිධ ලෙඩ රෝග ඇතිවීම සිදුවනවා. එසේ ඇතිවිය හැකි රෝග තත්ත්වයන් කිහිපයක් ගැනයි මේ ලිපිය.
ස්වයං ප්‍රතිශක්තිකරන රෝග – Autoimmune diseases ( රූමැටොයිඩ් ආතරයිටීස් , පළමු වර්ගයේ දියවැඩියාව )
ප්‍රතිශක්තිකරණ පද්ධතිය වැරදි ලෙස ශරීරයේම සෞඛ්‍ය සම්පන්න සෛල ඉලක්ක කරමින් පහර දෙන විට ස්වයං ප්‍රතිශක්තිකරණ රෝග ඇති වෙනවා. රෝග ඇති කරන දිලීර , බැක්ටීරියා සහ වෛරස් සහ ශරීරයේ පටක අතර වෙනස හඳුනා ගැනීම වෙනුවට ශක්තිකරන පද්ධතිය සාමාන්‍ය සෛල වලට එරෙහිව ප්‍රතික්‍රියා කිරීම එහිදී සිදුවනවා.
රූමැටොයිඩ් ආතරයිටිස් වැනි රෝග වලදී, ප්‍රතිශක්තිකරණ පද්ධතිය සන්ධිවලට පහර දෙන අතර, දැවිල්ල, වේදනාව සහ විභව විකෘතිතා ඇති කරනවා.
ප්‍රතිශක්තිකරණ පද්ධතිය අග්න්‍යාශයේ ඉන්සියුලින් නිපදවන සෛල වලට පහර දෙන විට, එය අධි රුධිර සීනි සහ දිගු කාලීන සෞඛ්‍ය සංකූලතා ඇති කරන විට පළමු වර්ගයේ දියවැඩියාව ඇති කරනවා.
ප්‍රතිශක්ති ඌනතා ආබාධ – Immunodeficiency Disorders ( HIV/AIDS, දරුණු ඒකාබද්ධ ප්‍රතිශක්ති ඌනතා)
ප්‍රතිශක්ති ඌනතා ආබාධ ලෙස හැඳින්වෙන්නේ ශරීරය ඵලදායි ලෙස ආරක්ෂා කළ නොහැකි දුර්වල ප්‍රතිශක්තිකරන පද්ධතියක් නිසා ඇතිවන රෝගයි. HIV (මානව ප්‍රතිශක්ති ඌනතා වෛරසය) ප්‍රතිශක්තිකරණ පද්ධතියට, විශේෂයෙන් CD4 T-සෛලවලට පහර දෙන අතර ඒවා ප්‍රතිශක්තිකරණ ක්‍රියාකාරිත්වයට අත්‍යවශ්‍ය වනවා .
HIV AIDS (අත්පත් කරගත් ප්‍රතිශක්ති ඌනතා සින්ඩ්‍රෝමය) දක්වා වර්ධනය වන විට, ශරීරය අවස්ථාවාදී ආසාදන සහ ඇතැම් පිළිකා වලට ගොදුරු වීමද සිදු වනවා.
දරුණු ඒකාබද්ධ ප්‍රතිශක්ති ඌනතා ලෙස හැඳින්වෙන්නේ දුර්වල ජානමය ආබාධයකි. එහිදී ප්‍රතිශක්තිකරන පද්ධතියේ T – සෛල සහ B – සෛල දෙකම නොමැති වීම හෝ අක්‍රිය වීම නිසා පුද්ගලයකුට ආසාදන වලට එරෙහිව සටන් කිරීමට නොහැකි වනවා.
ආසාත්මිකතා
ප්‍රතිශක්තිකරන පද්ධතිය සුරතල් සතුන්ගේ ලෝම , ඇතැම් ආහාර සහ සමහර පාරිසරික හේතූන් වලට අධික ලෙස ප්‍රතික්‍රියා කරන විට ආසාත්මිකතා ඇතිවීම සිදුවනවා. ඇදුම රෝගයේදී ප්‍රතිශක්තිකරන පද්ධතිය ශ්වසන මාර්ගයේ අපහසුතා ඇති කරන අතර එහිදී හුස්ම ගැනීමේ අපහසුතාවය , කැස්ස සහ හුස්ම හිරවීම වැනි තත්ත්වයන් ඇති කරනවා.
බහු ස්ක්ලෙරෝසිස් – Multiple Sclerosis (MS)
බහු ස්ක්ලෙරෝසිස් යනු ප්‍රතිශක්තිකරණ පද්ධතිය මධ්‍යම ස්නායු පද්ධතියේ ස්නායු තන්තු වල ආරක්ෂිත ආවරණයට (මයිලින්) පහර දෙන ස්වයං ප්‍රතිශක්තිකරණ රෝගයකි. මෙම හානිය මොළය සහ ශරීරය අතර සන්නිවේදනයට බාධා කරන අතර මෘදු සහ දරුණු රෝග දක්වා රෝග ලක්ෂණ ඇති කරයි.මේ රෝගය සඳහා හේතුව තවමත් නිශ්චිතව සොයාගෙන නොමැති අතර ජානමය සහ පාරිසරික වල එකතුවක් ප්‍රතිශක්තිකරන පද්ධතියේ ස්නායු වලට පහර දෙන බව වෛද්‍යවරුන්ගේ මතයයි. මෙම රෝගයේදී පාචනය , උදර වේදනාව , තෙහෙට්ටුව සහ බර අඩුවීම සිදුවනවා.
Guillain-Barre Syndrome (GBS)
මෙය දුර්වල ස්නායු ආබාධයක් වන අතර එහිදී ප්‍රතිශක්තිකරන පද්ධතිය වැරදි ලෙස පර්යන්ත ස්නායු පද්ධතියට පහර දෙන අතර මගින් මාංශ පේශී දුර්වලතාවය සහ අංශභාගය වැනි රෝග තත්වයන් ඇතිවීම සිදුවනවා. මෙම රෝග තත්ත්වය බොහෝ විට ඇති වන්නේ වෛරස් හෝ බැක්ටීරියා ආසාදනයකින් පසුවයි. මෙහිදී මාංශ පේශී දුර්වලතාවය , හිරි වැටීමේ සංවේදනයන් සහ අංශබාගය වැනි රෝග ලක්ෂණ ඇති වනවා.
ප්‍රතිශක්තිකරණ පද්ධතියේ දෝෂ ස්වයං ප්‍රතිශක්තිකරණ තත්වයන්ගේ සිට ප්‍රතිශක්ති ඌනතා දක්වා විවිධ රෝග වලට හේතු විය හැක. මෙම තත්වයන්ගෙන් සමහරක් ජානමය වශයෙන් උරුම වන අතර, අනෙක් ඒවා පාරිසරික සාධක, ආසාදන හෝ එම හේතු දෙකෙහිම සංයෝජනයකින් බලපෑම් ඇති කරනවා. ප්‍රතිකාර සහ ජීවන රටා වෙනස්කම් මගින් මෙම රෝග තත්ත්වයන් බොහෝවිට පාලනය කළ හැකි වෙනවා.
 | ReplyForwardAdd reaction |
