සින්ක් කියන්නෙ විවිධ ශාක හා සත්ව ආහාරවල වගේම අතිරේක ද්‍රව්‍යවලද දකින්න ලැබෙන අත්‍යවශ්‍ය පෝෂකයක්. සින්ක් skin health, immunity වගේම සෛල වර්ධනය වගේ දේවල් වෙනුවෙන් ලොකුවමට උපකාර කරනවා වගේම කුරුලෑ, inflammation සහ වෙනත් තත්වයන්ගෙන් ආරක්ෂා වෙන්න අපිට උදව් වෙනවා.
සින්ක් කියන්නෙ අපේ ශරීරයේ බොහෝ වැදගත් කාර්යභාරයන් ඉටු කරන්න උදව් වෙන පෝෂකයක්. අපේ ශරීරය ස්වභාවිකව සින්ක් නිපදවන්නේ නෑ. ඒ හන්දා අපිට අවශ්‍ය කරන සින්ක් ලබාගන්න වෙන්නෙ ආහාර හෝ අතිරේක පෝෂණයකින් විතරයි.
ජාන ප්‍රකාශනය, එන්සයිම ප්‍රතික්‍රියා, ප්‍රතිශක්තිකරණ ක්‍රියාකාරිත්වය, ප්‍රෝටීන් සංස්ලේෂණය, DNA සංස්ලේෂණය, තුවාල සුව කිරීම, වර්ධනය සහ සංවර්ධනය වගේ අපේ ශරීරයට අත්‍යවශ්‍යම දේවල් ගොඩක් කරන්න සින්ක් අපිට උදව් වෙනවා.
සින්ක් ස්වභාවිකවම ශාක හා සත්ව ආහාර කියන වර්ග දෙකේම දකින්න ලැබෙන නිසා අපිට පහසුවෙන් ආහාර ඔස්සේ සින්ක් ලබාගන්න හැකියාව තියෙනවා. උදෑසන ආහාර ධාන්‍ය වර්ග සහ ස්නැක් බාර් වල සින්ක් ස්වභාවිකව අඩංගු වෙන්නෙ නැති හන්දා ඒවට සින්ක් කෘතිමව එකතු කිරීමක් සිදුකරනවා. ඒ වගේම zinc supplements සහ multi-nutrient supplements ඔස්සේත් අපිට ශරීරයට සින්ක් අවශ්‍ය ප්‍රමාණයක් අරගන්න හැකියාවක් තියෙනවා.
ප්‍රතිශක්තිකරණ ක්‍රියාකාරිත්වයට උදව් වෙන හන්දා, සින්ක් සමහර ලොසින්ජර සහ natural cold treatments වලටත් එකතු කරනවා.
සින්ක් වලින් අපේ ශරීරයට ලැබෙන උදව් මොනවද?
සින්ක් කියන්න යකඩවලින් පස්සෙ අපේ ශරීරයේ දෙවනියට වැඩිපුරම තියෙන වඩාත් බහුල ඛනිජය වගේම ඒක අපේ හැම සෛලයකම තියෙනවා.
පරිවෘත්තීය, ආහාර දිරවීම, ස්නායු ක්‍රියාකාරිත්වය සහ තවත් බොහෝ ක්‍රියාවලීන් සඳහා උපකාර වන එන්සයිම 300 කට අධික සංඛ්‍යාවක ක්‍රියාකාරිත්වය සඳහා සින්ක් වැදගත් වෙනවා.
ඊට අමතරව, ප්‍රතිශක්තිකරණ සෛල වර්ධනය හා ක්‍රියාකාරිත්වයටත් සින්ක් ඉතාම වැදගත්.
සින්ක් skin health වලට, DNA සංස්ලේෂණයට සහ ප්‍රෝටීන් නිෂ්පාදනයටත් උදව් වෙන දෙයක්.
ඒ විතරක් නෙවෙයි සෛල වර්ධනය හා බෙදීමේ කාර්යභාරය නිසා ශරීර වර්ධනය හා සංවර්ධනය සින්ක් මත තමයි depend වෙන්නෙ.
රසය සහ සුවඳ දැනීමටත් සින්ක් හරිම වැදගත්. නිසි රසය සහ සුවඳ සඳහා අත්‍යවශ්‍ය එන්සයිමවලින් එකක් සින්ක් මත රැඳිලා තියෙන හන්දා සින්ක් ඌනතාවයක් රස බැලීමට හෝ සුවඳ දැනීමේ හැකියාව අඩු කරන්න හේතුවක් වෙන්න පුලුවන්.
Health Benefits මොනවද?
සින්ක් අපේ ප්‍රතිශක්තිකරණ පද්ධතිය ශක්තිමත්ව තබා ගැනීමට උපකාරී වෙනවා. ප්‍රතිශක්තිකරණ සෛල ක්‍රියාකාරිත්වය සහ සෛල සංඥා කිරීම සඳහා සින්ක් අවශ්‍ය වෙන හන්දා සින්ක් ඌනතාවයක් දුර්වල ප්‍රතිශක්තිකරණ ප්‍රතිචාරයකට හේතුවක් වෙන්න පුලුවන් කියල තමයි කියන්නෙ. සින්ක් අතිරේක විශේෂිත ප්‍රතිශක්තිකරණ සෛල උත්තේජනය කරනවා වගේම ඔක්සිකාරක ආතතිය අඩු කරන්නත් උදව් වෙනවා.
පිළිස්සුම් තුවාල, ඇතැම් වණ සහ අනෙකුත් සමේ තුවාල සඳහා ප්‍රතිකාරයක් ලෙස සින්ක් බහුලව රෝහල්වල පාවිච්චි කරනවා.
ඒ වගේම සින්ක් කොලජන් සංස්ලේෂණය, ප්‍රතිශක්තිකරණ ක්‍රියාකාරිත්වය සහ inflammatory response සඳහා තීරණාත්මක කාර්යභාරයක් ඉටුකරන්නත් උදව් වෙනවා.ඇත්තටම ගත්තොත් අපේ ශරීරයේ තියෙන සමස්ත සින්ක් එකතුවෙන් ලොකු ප්‍රමාණයක් ඒ කිව්වෙ 5%ක් වගේ ප්‍රමාණයක් තියෙන්නෙ අපේ සම මත.
සින්ක් ඌනතාවය තුවාල සුව වීම පමා කරනවා වගේම වැඩිපුර සින්ක් තියෙන එක තුවාල සුවවෙන එක වේගවත් කරන්න හේතුවෙනවා.
සින්ක් මගින් නියුමෝනියාව, ආසාදන සහ වයසට සම්බන්ධ අක්ෂි පරිහානිය (AMD) වැනි වයසට සම්බන්ධ රෝග ඇතිවීමේ අවදානම සැලකිය යුතු ලෙස අඩු කරනවා.
සින්ක් මගින් ඔක්සිකාරක ආතතිය සමනය කර ප්‍රතිශක්තිකරණ ප්‍රතිචාරය වැඩි දියුණු කරනවා. ඒ වගේම ශරීරය ආසාදනවලින් ආරක්ෂා කරගන්නත් සින්ක් උදව් වෙනවා.
කුරුලෑ කියන්නෙ ගෝලීය ජනගහනයෙන් 9.4%කට තියෙන සම් රෝගයක්නෙ, කුරුලෑ ඇතිවීම අවම කරන්න උදව් වෙන්නෙත් සින්ක්ම තමයි. සින්ක් ඌනතාවය අපේ ප්‍රතිශක්තිකරණ පද්ධතියට හානි කරන හන්ද ආසාදනය වීමේ සම්භාවිතාව වැඩි කරන නිසා- සින්ක් ඌනතාවය සෑම වසරකම අවුරුදු 5 ට අඩු ළමුන් තුළ මරණ 450,000 කට වඩා ඇති කරන බව සැලකෙනවා.
සින්ක් ඌනතාවය නිසා ඇතිවෙන තත්ත්වයන් මොනවද?
ක්‍රෝන්ගේ රෝගය වැනි ආමාශ ආන්ත්‍රික රෝග ඇති පුද්ගලයින්
Vegetarians ලා සහ vegans ලා
ගර්භනී හෝ මව්කිරි දෙන පුද්ගලයින්
මව්කිරි දෙන වැඩිහිටි ළදරුවන්
දෑකැති සෛල රක්තහීනතාවය ඇති පුද්ගලයින්
ඇනරෙක්සියා හෝ බුලිමියා ඇති අය ඇතුළුව මන්දපෝෂණයෙන් පෙළෙන පුද්ගලයින්
නිදන්ගත වකුගඩු රෝග ඇති පුද්ගලයින්
මධ්‍යසාර භාවිතයේ ආබාධ ඇති පුද්ගලයින් මේ තත්ත්වයට ඉක්මණින් ගොදුරු වෙන්න පුලුවන් කියලා කියනවා.
ඒ වගේම mild zinc deficiency වල ලක්ෂණ වලට:
පාචනය, ප්‍රතිශක්තිය අඩුවීම, හිසකෙස් තුනී වීම, රසය හෝ සුවඳ දැනීම අඩු වීම, වියළි සම, fertility issues, සහ තුවාල සුව වීම කල් යෑම අරගන්න පුළුවන්.
සින්ක් ලබාගන්න පුලුවන් ආහාර මොනවද?
බෙල්ලන්: බෙල්ලන්, කකුළුවන්, මට්ටි, පොකිරිස්සන් සහ ක්ලැම්ස්
මස්: හරක් මස්, ඌරු මස්, බැටළු මස් සහ බයිසන්
පක්ෂි ආහාර: ටර්කි සහ කුකුල් මස්
මාළු: ෆ්ලවුන්ඩර්, සාඩින්, සැමන් සහ සෝල්
රනිල කුලයට අයත් බෝග: කඩල, පරිප්පු, කළු බෝංචි, කව්පි, ආදිය.
ඇට වර්ග සහ බීජ: වට්ටක්කා ඇට, කජු.
කිරි නිෂ්පාදන: කිරි, යෝගට් සහ චීස්
බිත්තර
සම්පූර්ණ ධාන්‍ය වර්ග: ඕට්ස්, ක්විනෝවා, රතු හාල
එළවළු: හතු, කේල්, පීස්, ඇස්පරගස් සහ බීට්
