දූරියන් කන්න කළින් මෙන්න මේවා දැනගන්න!

දුරියන්, මේ නම ඇහුණ ගමන් ඔයාට නිකන් නාහෙට දූරියන් සුවඳ දැනෙනවා වගේද?

ඒ සුවඳට ඔයා ආස වෙන්නත් පුලුවන් අප්පිරිය වෙන්නත් පුලුවන්. 

ඇත්තටම, දුරියන් කියන්නේ ලෝකේ පුරා ගොඩක් මිනිස්සු අතරේ කතාබහට ලක්වෙන පලතුරක්. සමහරු මේකට පිස්සුවෙන් වගේ ආසයි, ඒත් තවත් සමහරු මේක කන්න තියා ළඟින් යන්නවත් කැමති නැහැ. හැබැයි “පලතුරු ලෝකේ රජු” කියල හඳුන්වන්නෙත් මෙන්න මේ දූරියන්ම තමයි. ඒකට හේතු ගොඩක් තියෙනවා. විශේෂයෙන්ම මැලේසියාව, ඉන්දුනීසියාව වගේ රටවල් වල දුරියන් කියන්නේ හරිම ජනප්‍රිය පලතුරක්.

“දුරියන්” කියන වචනයේ තේරුම “කටු සහිත” කියන එකයි. ඒ නම ඇවිත් තියෙන්නේ මැලේසියානු සහ ඉන්දුනීසියානු භාෂාවල “දුරි” කියන වචනෙන්. මේකේ උද්භිද විද්‍යාත්මක නම Durio zibethinus. ලංකාවට මේ දුරියන් මුලින්ම ගෙනාවේ සිබෙට්නර් කියන පෘතුගීසි ජාතිකයෙක් කියලා තමයි කියන්නේ. මුලින්ම දුරියන් වර්ග 30ක් විතර තිබුණත්, කන්න පුළුවන් වුණේ විශේෂ 9ක් විතරයි. හැබැයි අද වෙනකොට නවීන කෘෂි තාක්ෂණය නිසා දුරියන් ප්‍රභේද 300කටත් වඩා වැඩි ප්‍රමාණයක් ලෝකයට හඳුන්වා දීලා තියෙනවා.

දුරියන් වල මේ විදියේ සුවඳක් එන්න හේතුව, තයෝල් (thiol) කියලා රසායනික සංයෝගයක්. මේක සල්ෆයිඩ් සංයෝගවල මිශ්‍රණයක්. මේකේ තියෙන සුවඳ කොච්චර තදද කියනවා නම්, සමහර රටවල් වල බස් වල, ට්‍රේන් වල මේක ගෙනියන්න තහනම් කරලත් තියෙනවා. ඒ වගේමයි, ඒ රසට ඇබ්බැහි වුණු අය නම් කියන්නේ, “මේ සුවඳෙ තමයි රස තියෙන්නේ” කියලයි. 

එක පාරක් හරි කෑවොත්, ඒ අමුතු රසට ඇබ්බැහි වෙනවාමයිලු.

දුරියන් වල සෞඛ්‍ය ප්‍රතිලාභ

දුරියන් කියන්නේ හොඳටම පෝෂණ ගුණ තියෙන පලතුරක්. දුරියන් මද ග්‍රෑම් 100ක ශක්තිය කිලෝජූල් 820ක් විතර වෙනවා. ඒකෙන් කාබෝහයිඩ්‍රේට්, තන්තු, ප්‍රෝටීන් වගේම විටමින් A, B, C, E වගේ විටමින් වර්ග ගොඩක් සහ කැල්සියම්, යකඩ, පොටෑසියම්, සෝඩියම් වගේ ඛනිජ වර්ගත් ලැබෙනවා. මේකේ කොලෙස්ටරෝල් නැති නිසා හිතට බයක් නැතුව කන්නත් පුළුවන්.

දුරියන් වල අධික තන්තු ප්‍රමාණයක් තියෙන නිසා ඔයාගේ බඩවැල් වලට හරිම හොඳයි. මලබද්ධය වළක්වනවා වගේම බඩ පිපුම වගේ දේවලුත් අඩු කරනවා. ඒ වගේම මහා බඩවැලේ පිළිකා හැදෙන එකත් නවත්වන්න උදව් වෙනවා. දුරියන් වල තියෙන පොටෑසියම් නිසා රුධිර සංසරණය හොඳට සිද්ධ වෙලා, හෘදයාබාධ වළක්වා ගන්නත් පුළුවන්. ඒ වගේම අධි රුධිර පීඩනය තියෙන අයටත් මේක හරිම හොඳයි. දියවැඩියා රෝගීන්ටත් මේක බයක් නැතුව කන්න පුළුවන්, මොකද මේකේ තියෙන්නේ සරල සීනි වර්ග නිසා.

දුරියන් වල තියෙන විටමින් B සහ C නිසා ඇටකටු සහ දත් ශක්තිමත් වෙනවා. ඒ වගේම ඔස්ටියෝපොරෝසිස් වගේ රෝග එන එකත් අඩු කරනවා. ඒ විතරක් නෙවෙයි, ෆෝලික් අම්ලය සහ යකඩ නිසා රතු රුධිර සෛල හදන එකට උදව් වෙලා රක්තහීනතාවය වළක්වනවා.

නින්ද නොයන අයට දුරියන් හොඳ විසඳුමක්. මොකද දුරියන් වල ට්‍රිප්ටෝෆාන් කියන රසායනිකය අඩංගු නිසා හොඳ නින්දක් ලබාගන්න උදව් වෙනවා. ඒ වගේම මේක මොළයේ ක්‍රියාකාරිත්වය හොඳ කරලා මතක ශක්තිය වැඩි කරන්නත් උදව් වෙනවා. මානසික ආතතිය සහ විශාදය අඩු කරන්නත් මේක හොඳ පලතුරක්.

ඒ විතරක් නෙවෙයි, දුරියන් වල තියෙන විටමින් C, B, E සහ ෆයිටෝනියුට්‍රියන්ට්ස් (phytonutrients) නිසා පිළිකා සෛල වර්ධනය වීම නවත්වලා, ප්‍රතිශක්තිය වැඩි කරනවා. සමේ රෝග, කැසීම්, හිසරදය සහ උණ වගේ දේවලටත් දුරියන් ගුණදායකයි. පොඩි ළමයින්ගේ බඩේ පණුවන් ඉන්නවා නම් ඒක නැති කරන්නත් මේක හොඳයි. ඒ වගේම කාන්තාවන්ගේ ඔසප් වේදනාවට සහ ශරීරයේ වේදනා හා ඉදිමුම් වලටත් සහනයක් දෙනවා.

දුරියන් වල වෙනත් භාවිතයන් සහ මතක තියාගන්න ඕන දේවල්

දුරියන් මද විතරක් නෙවෙයි, දුරියන් ඇට, පොතු, මුල්, කොළ වගේ ගොඩක් දේවල් ආයුර්වේද ප්‍රතිකාර වලටත් පාවිච්චි කරනවා. උදාහරණයක් විදිහට, මැලේසියාවේ මිනිස්සු උණ හැදුණාම දුරියන් කොළයි, මුලයි තම්බලා හදපු කසායක් බොනවා. සමේ ඇතිවෙන ඉදිමුම් වලටත් මේක පාවිච්චි කරනවා. දුරියන් මද යොදාගෙන යෝගට්, මිල්ක්ශේක්, අයිස්ක්‍රීම්, කේක් වගේ ආහාර වර්ග ගොඩක් හදන්න පුළුවන්. සමහර පැතිවල දුරියන් ව්‍යංජනයක් විදිහටත් උයලා කනවා.

හැබැයි මතක තියාගන්න ඕනේ, ඇදුම, හතිය, හෙම්බිරිස්සා වගේ ලෙඩ තියෙන අයට දුරියන් එච්චර හොඳ නැහැ. ඒ වගේම ගැබිනි මව්වරුන් දුරියන් වැඩියෙන් කන්න හොඳ නැහැ. ඒ වගේම හොඳ නැති, පරණ දුරියන් කන එකත් සෞඛ්‍යයට අහිතකර වෙන්න පුළුවන්.

දුරියන් වල උපරිම පෝෂණය ගන්න නම්, ගෙඩිය ගහෙන් කැඩුවට පස්සේ දවස් 2-4ක් ඇතුළත කන්න ඕනේ. මේ තරම් ගුණ තියෙන නිසා තමයි දුරියන්ට “පලතුරු ලෝකේ රජු” කියලා කියන්නේ.

Reference: https://archive.roar.media/sinhala/main/features/facts-about-duriyan