“මම ඇත්තටම මගේ බෝයිෆ්‍රෙන්ඩ් එක්ක බ්‍රේක් අප් උනේ එයාගෙ අපිරිසිඳුකම නිසා. එයාගෙ වෙන කියන්න කිසිම වරදක් නෑ. හරිම හොඳ කෙනෙක්. ඒත් එයා මාරම අපිරිසිඳුයි. මුලින් මුලින් මම ඇත්තටම එයාට ඒක ඩිරෙක්ට්ලි කිව්වෙ නෑ හිත රිදේවි කියල. ඒත් පස්සෙ තමයි මට තේරුනේ එහෙම කිව්වත් වැඩක් නෑ කියල. මොකද මම එහෙම කියල දවසක් දෙකක් යනකම් හොඳට හිටියට ආයෙ දවසෙන් දෙකෙන් වෙනස් වෙනවා.
මට එයාගෙ තිබුණ ලොකුම අවුල එයාගේ ඔලුවෙ හිස් හොරි පිරිලා. ඒ කුඩු කුඩු ශර්ට් එක පුරාම වැටිලා. කොල්ලො කොහොමත් ගොඩක් අඳින්නෙ ඩාක් කලර්ස්නෙ. හරිම කැතයි. අප්‍රසන්නයි. මගෙ යාලුවන්ටවත් අඳුන්වල දෙන්නෙ කොහොමද?”
මේ වගේ ප්‍රශ්න අපිට ලේඩීස් ගෘප්ස් වලට නිර්ණාමිකව ඕන තරම් එනවා. අපි ගොඩක් වෙලාවට හිතුවට “එයාගෙ වෙන ප්‍රශ්නයක් නැත්තම් නිකන් ඔය නාන්නෙ නෑ වගේ දේවල් ලොකුවට ගණන් ගන්නෙ මොකටද?” කියලා අපිරිසිඳුකම කියන්නෙ ඇත්තටම ලොකුම ලොකු ප්‍රශ්නයක්. විශේෂයෙන්ම සබඳතාවයක් ඇතිවෙලා එකට ජීවත්වෙන්න පටන් ගත්තම තමයි කෙන්ද කන්ද වෙලා පේන්න පටන් ගන්නෙ.
ඔලුව කසන එක සහ මේ කැසීම නිසා ඔලුවෙන් කුඩු කුඩු වගේ වැටෙන එක ඔයාටත් ප්‍රශ්නයක්ද? එහෙම නැත්තම් ඔයාගෙ ගර්ල් ෆ්‍රෙන්ඩ් ට ප්‍රශ්නයක්ද? මේක ඇත්තටම අපිරිසිඳුකම නිසා විතරක් ඇතිවෙන ප්‍රශ්නයක් ද?
මේක සාමාන්‍ය හිස් සොරි තත්ත්වයක් වෙන්න පුලුවන් වගේම ඊට ටිකක් එහාට ගිහිල්ලා පොතුකබර එහෙම නැත්තම් Psoriasis) කියන රෝගය වෙන්නත් ලොකු ඉඩක් තියෙනවා. නලලෙ, බෙල්ල වටේ, කන් ඇතුලෙ වගේම හිස් කබලෙත් මේ පොතු ගැලවෙන ප්‍රශ්නෙ හිස් සොරි කියල හිතලා, ඩැන්ඩ්‍රෆ් ශැම්පු එකක් ගාලා නෑවට හරි ගියේ නැත්තම් ඔයා චර්ම රෝග වෛද්‍යවරයෙක් ලඟට යා යුත්තේ අන්න ඒ නිසා.
Psoriasis (සෝරියාසිස්) – සමේ රෝගයක්ද?
Psoriasis යනු ඔබේ සමේ සෛල වේගයෙන් වර්ධනය වීම හේතුකරන ස්වයං ප්‍රතිශක්තිකරණ රෝග තත්වයකි. මෙය සම මතුපිට දැවිල්ල සහිත කොරපොතු, වියලි ස්ථාන සහ කැසීමක් ඇති කරයි. මෙම තත්වය සම්පූර්ණයෙන් සුව කිරීමේ ප්‍රතිකාරයක් නොමැති වුවද, විශේෂිත ජීවන රටාවන් සහ ඖෂධ සමඟ එය පාලනය කළ හැක.
Psoriasis යනු කුමක්ද?
Psoriasis යනු සමේ සෛල සාමාන්‍යය ප්‍රමාණයට වඩා ඉතා වේගයෙන් වර්ධනය වී, ගොඩගැසී සිටින තත්වයකි. සාමාන්‍ය සමේ සෛල ජීවිත චක්‍රය මාසකට එක් වරක් නැවත ජනනය වුවද, psoriasis සහිත පුද්ගලයකුගේ සමේ මෙම ක්‍රියාවලිය දින කිහිපයකින් සිදුවන බැවින් අධික ලෙස සෛල ගොඩනැගී සමේ මතුපිට කොරපොතු, දැවිල්ල සහ කැසීමක් ඇතිවේ.
Psoriasis රෝග ලක්ෂණ මොනවාද?
Psoriasis රෝග ලක්ෂණය සමේ වර්ණය අනුව වෙනස්විය හැක:
සුදු සහ පැහැදිලි සමේ: රතු පැහැති ලප මත සුදු-රිදී කොරපොතු
තලෙලු වර්ණ සම: දුඹුරු පැහැති ලප සහ අළු කොරපොතු
අඳුරු සම: ගැඹුරු දම්පාට හෝ තද දුඹුරු පැල්ලම්
මේවා සාමාන්‍යයෙන් වැලමිට, දණහිස, හිස්කබල සහ බෙල්ල වැනි ප්‍රදේශවලදී සුලබව දිස්විය හැක
Psoriasis වර්ග
Psoriasis වර්ග පහක් හඳුනාගෙන ඇත:
1. Plaque Psoriasis (ප්ලැක් සෝරියාසිස්)
වඩාත් පොදු වර්ගයයි (Psoriasis ඇති පුද්ගලයන්ගෙන් 80-90% කට තිබේ).
සමේ රතු පැල්ලම් මත සුදු-රිදී කොරපොතු පෙනේ.
වැලමිට, දණහිස, හිස්කබල සහ පසුපස ප්‍රදේශවල ඇතිවිය හැක.
2. Guttate Psoriasis (ගට්ටේට් සෝරියාසිස්)
බොහෝ විට ළමා වියේ හෝ තරුණ අවධියේදී ඇතිවේ.
කුඩා, රෝස හෝ දම් පැල්ලම් ඇති කරයි.
බොහෝවිට අත්, පාද සහ ආසන්න ප්‍රදේශවල දක්නට ලැබේ.
3. Pustular Psoriasis (පස්ටියුලාර් සෝරියාසිස්)
බොහෝවිට වැඩිහිටියන්ට බලපායි.
සුදු පැහැති සැරව පිරුණු බිබිලි සහ රතු හෝ වයලට් පැල්ලම් ඇති කරයි.
අත් සහ පාදවල බහුලව පැතිරෙයි.
4. Inverse Psoriasis (ප්‍රතිලෝම සෝරියාසිස්)
සමේ නැමිම් ඇති ප්‍රදේශවල (පියයුරු යට, ඉඟටිය, කිහිලි, ලිංගික අවයව ආශ්‍රිතව) පවතී.
රතු, දිලිසෙන හා දැවිල්ල සහිත ලප ලෙස දිස්විය හැක.
5. Erythrodermic Psoriasis (එරිත්‍රෝඩර්මික සෝරියාසිස්)
ඉතා දුර්ලභ හා ජීවිතයට භයානක විය හැකි වර්ගයකි.
ශරීරය පුරා රතු පැහැති දැවිල්ල සහිත ලප ඇති කරයි.
සම ගැලවී යාම, උණ සහ ඉතා තද අසනීපයන් ඇතිවිය හැක.
Psoriasis රෝග ලක්ෂණ
- Psoriasis ලක්ෂණ පුද්ගලයාගේ සමේ වර්ගය සහ රෝග තත්ත්වය අනුව වෙනස් වේ:
- රතු හෝ දම් පැල්ලම් (අඳුරු සමේ දුඹුරු පැහැති)
- සුදු-රිදී හෝ අළු කොරපොතු
- දැවිල්ල සහ කැසීම
- වියලි සම, සම ගැලවී ලේ ගැලීම
- නියපොතු බිඳී යාම
- සන්ධි වේදනාව
මෙම ලක්ෂණ සමහරවිට සති කිහිපයකට පසු සමනය විය හැකි නමුත් නැවතත් උත්සන්න විය හැක.
Psoriasis ආරම්භ වීමට හේතු
Psoriasis ඇතිවීමට නිශ්චිත හේතුවක් තවමත් සොයාගෙන නැත. එහෙත්, විශේෂඥයින්ගේ අදහස අනුව ප්‍රධාන සාධක දෙකක් ඇත:
ජාන විද්‍යාව (Genetics) – ඔබේ පවුලේ අයෙකුට මෙම තත්වය තිබේනම්, ඔබටත් එය ඇතිවිය හැක.
ප්‍රතිශක්තිකරණ පද්ධතිය (Immune System Dysfunction) – සමේ සෛලවල වර්ධන ක්‍රියාවලිය වේගවත් වීම හේතුවෙන් Psoriasis ඇති වේ.
Psoriasis ප්‍රේරක (Triggers)
- ඔබේ Psoriasis තත්ත්වය උත්සන්න කරන ප්‍රධාන ප්‍රේරකයන්:
- මන්දගාමී ආතතිය – මහත් ආතතියකින් පසු රෝග ලක්ෂණ උත්සන්න විය හැක.
- වියළි සම – අධික ශීත වාතාවරණය තුළ Psoriasis උත්සන්න විය හැක.
- සමේ තුවාල සහ කැළලීම්
- සියළුම ඇල්කොහොල් සහ දුම්පානය – දුම්පානය සහ මත්පැන් පානය රෝග ලක්ෂණ වැඩි කරයි.
- ඇලජික් ප්‍රතික්‍රියාවන් සහ ආහාර සංවේදීතා
Psoriasis බෝවන රෝගයක්ද?
නැහැ, Psoriasis කිසිසේත්ම බෝවන රෝගයක් නොවේ.
ඔබේ Psoriasis ඇති සමක් වෙනත් පුද්ගලයෙකුගේ සමට ස්පර්ශ කළද, ඔහුට එය බෝ නොවේ.
Psoriasis සඳහා ප්‍රතිකාර මොනවාද?
Psoriasis සම්පූර්ණයෙන්ම සුව කළ නොහැකි වුවද, එය පාලනය කිරීම සඳහා ක්‍රම ගණනාවක් ඇත:
ප්‍රතිශක්තිකරණ ඖෂධ (Immunosuppressants) – Methotrexate, Cyclosporine වැනි ඖෂධ භාවිතා කරයි.
කෝර්ටිසෝන් ක්‍රිම් (Topical Corticosteroids) – කැසීම සහ දැවිල්ල පාලනය කිරීමට උපකාරී වේ.
විටමින් D ක්‍රිම් (Vitamin D Analogues) – සමේ සෛල වර්ධනය පාලනය කිරීම සඳහා උපයෝගී වේ.
UV Therapy (ආලෝක ප්‍රතිකාරය) – කෘතිම හෝ ස්වභාවික සූර්යාලෝකය භාවිතයෙන් ප්‍රතිකාර කිරීම.
ආහාර හා ජීවන රටා වෙනස් කිරීම – ශරීරයේ සීනි සහ තෙල්මය ආහාර අවම කිරීම.
මූලාශ්‍ර: https://www.youtube.com/watch?v=_Lq-ef9GkQs
